شهر من طبس

معرفی وبلاگ

حدود ساعت ۷ و ۳۶ دقیقه بعدازظهر 25 شهریور ماه سال 1357 (ساعت ۱۵ و ۳۵ دقیقه و ۵۶ ثانیه به وقت گرینویچ) (روز ۱۶ سپتامبر ۱۹۷۸) استان خراسان به وسیله‌ی یکی از بزرگترین زلزله‌های قرن اخیر ایران به لرزه درآمد و شهرزیبا و تاریخی طبس با سابقه‌ی بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت بکلی ویران و ۳۰ آبادای خراب و به ۱۰۰ آبادی دیگر خسارت وارد شد. خسارتهای عمده‌ی این زلزله در شعاع ۳۰ کیلومتری طبس بود و در تهران به فاصله‌ی مستقیم ۵۴۰ کیلومتر و در مشهد به فاصله‌ی مستقیم ۳۸۰ کیلومتر احساس شد. تلفات علیرغم جو هیجان زده‌ی آن زمان رقمی حدود ۲۰۰۰۰ کشته را نشان می داد ولی آمار رسمی در مهر ۵۷ از طرف مرکز آمار ایران ۶۳۶۳ نفر اعلام شد که ۳۶۶۲ نفر در طبس و ۲۷۰۱ نفر در آبادیهای اطراف آن بود -------------------------------------------------

ارتباط با مدیر وبلاگ

دسته

روستا هاي بخش دستگردان (16)

روستا هاي بخش دستگردان 3 (14)

روستا هاي بخش دستگردان 2 (9)

چهره هاي ماندگار (6)

روستا های بخش دستگردان 2 (5)

اماکن تاریخی و دیدنی (5)

روستا های بخش دستگردان 3 (2)

محرم (1)

شكست امريكا در طبس (1)

روستا هاي بخش مركزي (1)

ادارات و نهاد ها (1)

وضعیت کشاورزی ودامداری (1)

صنعت گردشگری (1)

صنایع دستی (1)

نقشه راهنماي شهر طبس (0)

روستا های بخش مرکزی (0)

جغرافياي طبس (0)

عكس ها (0)

عکس ها (0)

شکست امریکا در طبس (0)

معادن (0)

معرفی بخش ها (0)

بدون موضوع (4)

دوستان تبياني

ايرانگردي انلاين
سرزمين هميشه بهار
بانك اطلاعات ايران شناسي و تاريخ ايران
طنزك سياسي (چشمك)
افرند زمين - سرزمين باشكوه
ايران رويايي

آرشیو

آمار وبلاگ

تعداد بازدید : 195973

تعداد نوشته ها : 82

تعداد نظرات : 14

آمار سایت

Pichak go Up

Rss

طراح قالب

تبلاگ (وبلاگ تبیان)

محرم در طبس

گزارش فارس از مراسم عزاداري دهه اول محرم در طبس؛

بسياري از آيين‌هاي عزاداري در طبس فراموش شده است

خبرگزاري فارس: مردم طبس با ابراز پرشورترين و پاك‌ترين احساسات خود، در ماتم سرور و سالار شهيدان و 72 از ياران با وفايش، عزاداري كرده و بر سر و سينه مي‌زنند.

به گزارش خبرگزاري فارس از طبس، مردم طبس كه شيعه اثني عشري هستند، ارادتي خاص به ائمه اطهار و به‌ويژه حضرت اباعبدالله الحسين (ع) دارند و همه ساله مراسم عزاداري آن حضرت را با جلال و شكوه خاص، از چند روز قبل از محرم آغاز مي‌كنند كه اين مراسم تا دوازدهم محرم ادامه مي‌يابد. اوج مراسم عزاداري امام حسين (ع) در طبس، در ظهر روز دهم محرم است كه مردم طبس و روستاهاي اطراف با ابراز پرشورترين و پاك‌ترين احساسات خود، در ماتم سرور و سالار شهيدان و 72 تن از ياران با وفايش، عزاداري كرده و بر سر و سينه مي‌زنند. مردم عزادار طبس كه از روزها قبل، با پوشيدن لباس سياه به استقبال عزاي سومين امام خود مي‌روند، در روز عاشورا با تزئين تابوت واره‌اي مشهور به «نخل» و بر دوش گرفتن و حمل آن، ياد شهداي كربلا را زنده نگه مي‌دارند. در شهر طبس، دو نخل، يكي در حسينيه مبارزه و ديگري در هيئت فاطمي (س) اين شهر، بعد از نماز ظهر عاشورا به ترتيب در شهر گردانده مي‌شود كه دو گروه زنجيرزن نخل‌ها را همراهي مي‌كنند. شور و نوايي كه در چند روز اول محرم در طبس برپا مي‌شود وصف ناشدني است، دل‌ها هواي معنويت كربلا مي‌كند و گاه آدم‌ها را به انسانيت خويش فرامي‌خواند، به تفكر وادار مي‌كند كه در كجاي تاريخ ايستاده‌اي؟ آنچه در اين چند روز در طبس مي‌گذرد و حال و هوايي كه در جوان‌ها ايجاد مي‌كند در اين گزارش مختصر نمي‌گنجد اما مي‌توان گفت كه امام حسين (ع) خون تازه‌اي‌ست در رگ غيرت ديني جوانان طبسي. مراسم محرم در طبس از شب 27 ذي‌الحجه با عزاداري هيئت صاحب‌الزماني (عج) اين شهر آغاز مي‌شود و از شب اول محرم، هر شب نوبت يكي از پنج هيئت شهر است كه ميزبان دسته‌هاي عزادار ساير هيئات شهر باشد. از مهم‌ترين مراسم ماه محرم در طبس، مراسم اصغر صغير در روز نهم محرم در محل هيئت حسيني (ع) اين شهر، مراسم عزاداري حضرت ابوالفضل (ع) در هشتم محرم، مراسم تعزيه‌خواني علي‌اكبر در روز نهم محرم در هيئت صاحب الزماني (عج) و مراسم نخل‌برداري و شام غريبان در روز عاشوراست كه با شور وصف‌ناپذيري برگزار مي‌شود. اما مراسم زياد ديگري نيز در گذشته و در ايام ماه محرم در طبس برگزار مي‌شده كه اكنون ديگر سال‌ها‌ست برگزار نمي‌شود و شايد كمتر كسي از جوانان و ميان‌سالان آنرا به ياد داشته باشند كه از جمله آن «چاووش‌خواني» است. آواز چاووش‌ها هميشه حزين است و صداي حزينشان، حزن محرم را به همراه مي‌آورد و يادآور نواي چاووش‌هايي است كه در گذشته سوار بر اسب مي‌شدند و گرم در كوچه و بازار نوا مي‌دادند كه: «چه كربلاست كه دل‌ها به جوش مي‌آيد، صداي ناله زينب به گوش مي‌آيد» در گذشته در شهر طبس، قبل از رسيدن ماه محرم، چاووش محرم، لباس عزا به تن كرده، سوار بر اسب شده و در كوچه و بازار به حركت در مي‌آمد و رسيدن ايام عزاي امام حسين (ع) را با اشعار حزين اعلام مي‌كرد. شايد مراسم چاووش‌خواني يادآور اعلام بشير از ورود بازماندگان كاروان كربلا و خاندان امام حسين (ع) به مدينه به دستور امام سجاد (ع) بود. آخرين چاووشي كه در طبس به چاووشي‌خواني مي‌پرداخته مرحوم ملاغلام‌حسين عزيزي بوده است. يكي ديگر از مراسم فراموش شده‌اي كه در روز نهم محرم به‌وسيله هيئت فاطمي (س) طبس برگزار مي‌شد، مراسم «حجله‌گاه» بود. بر اساس بعضي روايات، قاسم فرزند امام حسن مجتبي (ع)، جوان تازه دامادي بود كه با كاروان كربلا همراه شد و در روز عاشورا به اذن عمو، به جنگ كفار رفت و شهيد شد كه به همين دليل در ظهر روز نهم محرم، مراسمي با عنوان «حجله‌گاه قاسم» در محل هيئت فاطمي طبس برگزار مي‌شد، به‌ اين صورت كه چند مرد سياه‌پوش، خنچه‌هاي تزئين ‌شده‌اي حاوي قند، كاسه نبات، حنا، شيريني و ديگر لوازم عروسي را بر سر گذاشته و در جلوي دسته زنجيرزني حركت مي‌كردند. پشت خنچه‌ها، حجله سياه‌پوش كوچكي كه نوجواني در درون آن نشسته بود، بر دوش عزاداران حمل مي‌شد كه نمادي از حضرت قاسم (ع) بود و مردان خنچه به سر، همراه با حجله قاسم (ع) و دسته زنجيرزني وارد هيئت فاطمي (س) مي‌شدند و پس از عزاداري، نوحه، شيون و ذكر مصيبت، مجلس را ختم مي‌كردند. يكي از به ياد ماندني‌ترين ذكرهايي كه از اين مراسم در يادها مانده است، «قاسم شود داماد، عيشش مبارك باد» بود. مراسم حجله‌گاه قاسم حدود 35 سال است كه در طبس برگزار نمي‌شود. سلام دادن هم از ديگر رسوم هيئات مذهبي طبس در ايام ماه محرم بوده است. قديمي‌ترين هيئت طبس هيئت صاحب الزماني (عج)، پس از آن هيئت فاطمي (س) و سپس چهارده معصوم (ع) است كه البته تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، نام هيئت چهارده معصوم (ع) طبس، هيئت توسلي (متوسل به چهارده معصوم) بود. پس از آن هم ابوالفضلي (ع) وكوچك‌تر از همه به لحاظ قدمت، هيئت حسيني (ع) است. در گذشته چنانچه دو هيئت عزادار طبسي در كوچه يا خيابان به هم مي‌رسيدند، بايد هيئت كوچك‌تر به بزرگ‌تر سلام مي‌داد كه هيئت بزرگ‌تر نيز جواب هيئت كوچك‌تر را مي‌داد كه معمولا ذكر آنها اين دم بود: «سينه زنان حسين، جمله سلام عليك» و هيئت مقابل پاسخ مي‌دادند: «اهل عزاي حسين، جمله عليك‌السلام» كه اگر اين دو هيئت، در كوچه يا خيابان پشت سر هم قرار مي‌گرفتند و هيئت بزرگ‌تر در پشت سر بود، هيئت كوچك‌تر به احترام بزرگ‌تر راه را باز مي‌كرد تا هيئت بزرگ‌تر عبور كند و خودشان هم در پشت سر آنها حركت مي‌كردند و هنگام ورود به مجلس عزا هم اگر هيئت بزرگ‌تر از راه مي‌رسيد حق تقدم داشت و گاه اتفاق مي‌افتاد كه هيئتي اگر چه زودتر به مجلس عزا مي‌رسيد، اما به احترام بزرگ‌تر بايد ساعتي يا حتي بيشتر صبر مي‌كرد. در قديم هنگامي كه مراسم عزاداري در هيئتي تمام مي‌شد، هيئت‌هايي كه آنجا را ترك مي‌كردند با هم دم گرفته و به اصطلاح خداحافظي مي‌كردند و مي‌گفتند: «ما دعا گفتيم رفتيم از سر صدق و صفا، بعد از اين جان شما و جان شاه كربلا» و هيئت ميزبان جواب مي‌دادند: «اي عزيزان مي‌رويد همراهتان باشد خدا، بعد از اين جان شما و جان شاه كربلا» امروزه از رسم سلام دادن هيئت‌هاي طبس در ماه محرم، تنها هيئت‌ها در نخستين شبي كه به يك هيئت مي‌روند بر اهل هيئت سلام مي‌دهند و هيئت ميزبان نيز متقابلا در جلو درب هيئت تجمع كرده و جواب سلام آنها را مي‌دهند. مراسم ديگري كه در گذشته‌هاي دور در شب يازدهم ماه محرم در محل هيئت صاحب الزماني (عج) طبس برگزار مي‌شد «تنور خولي» نام داشت. بر اساس برخي روايات پس از آنكه سر امام حسين (ع) را از بدن جدا كردند، آن را به شخصي به نام خولي سپردند تا نزد يزيد ببرد. خولي در بين راه يك شب در خانه خود توقف كرد و چون همسرش از وفاداران امام حسين (ع) بود، سر آن حضرت را در تنور خانه‌اش پنهان كرد. نيمه‌هاي شب هنگامي كه همسر خولي خواست براي كاري از خانه خارج شود، متوجه شد كه نوري از تنور خانه به بيرون مي‌تراود كه وقتي به بالاي تنور رسيد و سر بريده را ديد، سؤال مي‌كند كه اي سر بريده كيستي و سؤال و جواب‌هايي با ناله بين آن دو رد و بدل مي‌شود. تمام مراسم تنور خولي در طبس، سؤال و جواب‌هايي بود كه بين زن خولي و سر امام حسين (ع) رد و بدل مي‌شد، به اين ترتيب كه در وسط هيئت صاحب الزماني (عج) طبس تنوري مي‌گذاشتند كه از آن نور به بيرون مي‌تراويد و شخصي هم در حالي كه سر بريده‌اي را در دست داشت مشغول نوحه و سؤال و جواب با اين سر بريده بود كه اولين مصراع آن اينگونه شروع مي‌شد: «اي سر خونين كيستي تو؟» و صدايي جواب مي‌داد: «اي زن خولي من حسينم» و مراسم تا پاسي از شب با ذكر مصيبت و نوحه‌خواني و عزاداري ادامه مي‌يافت.

(1) نظر

دسته ها : محرم

دوشنبه 1390/9/7 19:38

قالب وبلاگ

پیج رنک گوگل

پیج رنک

لوگوی سه گوش